Alles over yoghurt!

Alles over yoghurt!

Yoghurt is één van de oudste en meest populaire gefermenteerde voedingsmiddelen die we kennen en elk deel van de wereld heeft zijn eigen variant hier op. Maar waar komt yoghurt vandaan en hoe wordt het tegenwoordig gemaakt?

Een korte geschiedenis van yoghurt…

De naam yoghurt stamt uit het Turks en refereert aan dikke, zure melk. Echter, de oorsprong van yoghurt is niet helemaal rechtlijnig. Yoghurt vind je in elke cultuur terug waar men beesten hield voor hun melk. Hierdoor is er zoveel variatie.

Wanneer je verse melk in een pot of fles laat staan met goede bacteriën, wordt de melk dik en krijg je een heerlijke, zure smaak. De melkzuur die geproduceerd wordt tijdens dit fermentatieproces werkt ook als een soort conserveringsmiddel, waardoor gefermenteerde melk langer houdbaar is.

Waar komt Yoghurt vandaan?

Rond 1900 begonnen wetenschappers de bacteriën in yoghurt te bestuderen en isoleren. Kort daarna waren ze in staat om specifieke stammen te combineren zodat ze een meer consistentie uitkomst hadden bij het commercieel produceren van yoghurt.

Het verschil door de tijd heen tussen commerciële yoghurtculturen en meer specifieke culturen zoals je in onze webshop vindt, is dat yoghurt uit de supermarkt niet per definitie probiotisch is, tenzij dit er apart op vermeld staat.

Hoe maak je Yoghurt?

Zelf yoghurt maken is echt heel erg eenvoudig en ontzettend leuk om te doen. Hieronder vind je een stappenplan met als laatste een onderdeel ‘het gaat fout!’ om al je vragen te beantwoorden.

Wat heb je nodig?

Allereerst kies je wat voor soort yoghurt je zou willen maken. In onze webshop hebben we naast gewone yoghurt ook Bulgaarse of zelfs plantaardige yoghurt culturen (daarover later meer).

Je kunt ook een vijftal eetlepels yoghurt achterhouden als je een goeie kwaliteit yoghurt hebt. Dit is dan je starter.

Vervolgens kies je de melk die je graag wilt gebruiken. Denk hierbij aan koemelk of geitenmelk of toch plantaardig. En vervolgens vol, halfvol of mager. Dit is een belangrijke stap want het soort melk beïnvloed wel degelijk de uitkomst. In principe is met elke melk wel yoghurt te maken, maar verwacht bijvoorbeeld van sojamelk niet dat het net zo dik en lobbig is als met volle koemelk. En als je liever geitenmelk gebruikt, wat ook prima werkt overigens, dan zal de smaak en geur weer anders wezen. Zie het overzicht hieronder:

Koemelk vol: Dikke, romige yoghurt. De yoghurt heeft een volle smaak en is ook een goeie basis om uit te laten lekken om bijvoorbeeld roomkaas te maken.

Koemelk halfvol: Dit is de meest gebruikte variant en geeft een heerlijke, goed schenkbare yoghurt die iedereen lekker zal vinden.

Koemelk mager: heeft naar verhouding meer proteïne omdat het minder vet bevat. Perfect wanneer je extra eiwitten wilt eten. De smaak is fris en lekker zuur en de yoghurt is mooi dik en glad.

Geitenmelk: Geitenmelk koop je in het algemeen als volle variant (4% vet) en geeft eenzelfde resultaat als de volle koemelk. Uiteraard zijn smaak en geur wel anders, maar de yoghurt is heerlijk romig en heeft een prettig mondgevoel.

Plantaardige melk: Over het algemeen is het zo dat je niet van elke plantaardige melk yoghurt kunt maken. Sojamelk en kokosmelk uit een pak geven prima resultaten qua smaak, maar de yoghurt blijft dun en klonterig. Even doorroeren voor gebruik is gewenst. Amandel-, haver-, of rijstmelk is niet geschikt om yoghurt van te maken. De melk is gewoon te dun hiervoor.

Goed, je hebt je cultuur en soort melk gekozen. Nu ga je er daadwerkelijk mee aan de slag. Met yoghurtmaker is het kinderlijk eenvoudig:

1. Zorg dat je 1 liter melk op kamertemperatuur hebt en schenk dit in de yoghurtmaker.
2. Leeg 1 zakje yoghurtculturen in de melk of doe de eetlepels yoghurt die je hebt achtergehouden er bij.
3. Roer even door met een plastic lepel en doe de deksel er op.
4. Start de yoghurtmaker en vergeet de komende 12 – 24 uur dat je yoghurt aan het maken bent.
5. Als de yoghurt klaar is, schenk je hem over in schone potten of flessen en bewaar je de yoghurt in de koelkast. Op kamertemperatuur zal de yoghurt verder fermenteren.

Tips voor het beste resultaat

Zorg voor een goede hygiëne. Geef ongewenste bacteriën geen kans en zorg dat alles dat je gebruikt eerst grondig schoongemaakt is voordat je begint. Was ook je handen!

De melk moet kamertemperatuur hebben. Melk direct uit de koelkast is te koud en als je daar het cultuur dan in doet, heb je kans dat het niet goed ontwikkeld en dus geen yoghurt kan maken.

Melk hoef je niet eerst te koken, tenzij je rauwe melk gebruikt. De melk die je uit de supermarkt koopt en de meeste melk bij de boer vandaan, is al gepasteuriseerd. Koop je bij de boer? Check dit dan eerst even.

Hoe nu verder?

Het is gelukt! Je eerste zelfgemaakte yoghurt was een succes en je hebt het in de koelkast gezet. Heel goed. Maar hoe nu verder? In principe kun je met zelfgemaakte yoghurt tot ongeveer 10 keer daarna steeds nieuwe yoghurt maken. Houd daarvoor 5 eetlepels yoghurt achter en voeg die aan de melk toe om weer yoghurt te maken. Zorg er dan voor dan beiden op kamertemperatuur zijn. Zodra de yoghurt niet meer dik wordt en ook niet erg zuur meer is, is het tijd om een nieuw zakje aan te spreken. Op die manier kun je met één verpakking yoghurtculturen dus 30 liter yoghurt maken.

Maar wat als je even wilt stoppen? Bijvoorbeeld door drukte, vakantie of omdat je even geen zin hebt? Dat kan heel eenvoudig! Bewaar dan minstens 5 eetlepels yoghurt in een schoon potje met een deksel en zet die achterin je koelkast waar het het koudst is. Op die manier kan je yoghurtcultuur tot wel 2 maanden inactief en toch intact blijven. Je brengt hem weer tot zijn positieven door het cultuur voor gebruik op kamertemperatuur te brengen en te mengen met een klein beetje verse melk. Laat dit 24 uur staan en als het goed is, heb je dan weer yoghurt. Neem hier 5 eetlepels van en herhaal de stappen zoals hierboven beschreven staan.

Met name in de zomermaanden kan de productie van yoghurt op volle toeren draaien. Het warme weer zorgt ervoor dat de yoghurt snel fermenteert en je dus sneller een nieuwe hoeveelheid moet maken. Op zulke momenten kun je de yoghurt het beste dus achterin de koelkast bewaren in plaats van in de deur. Fermentatie gaat dan langzamer zodat je yoghurt langer lekker blijft. Yoghurt op kamertemperatuur brengen voor een volgende productieronde zal dan ook sneller gaan. Houd hier dus rekening mee!

Het gaat niet goed!

Hoewel zelf yoghurt maken erg simpel is, kan het ook wel eens misgaan. Of denk je dat het misgaat. Hieronder vind je de meest voorkomende vragen en situaties die aangeven dat het óf inderdaad niet goed ging, óf je je geen zorgen hoeft te maken.

Erg zure yoghurt: Hoe langer je de melk laat fermenteren des te zuurder wordt hij. In een yoghurtmaker zal dat niet zo snel gaan, omdat die een signaal geeft zodra hij klaar is. Maar tijdens warmere maanden kan de yoghurt verder fermenteren vanwege de temperatuur. Daardoor wordt hij zuurder. Bewaar de yoghurt dan op een koelere plaats en niet in de deur.

De yoghurt is geschift: Ruik eens. Ruikt het nog fris zuur? Dan is er niks aan de hand. Waarschijnlijk dat hij te lang op kamertemperatuur gestaan heeft. Je kunt nu twee dingen doen: Doorroeren en gewoon opeten. Of uitlekken in een notenmelkzak en roomkaas maken. Ruikt de yoghurt onfris, beetje zwavelachtig? Dan is hij niet goed meer. Gooi weg en gebruik een vers cultuur uit een zakje voor de volgende poging.

Yoghurt blijft dun: Plantaardige melk als soja of kokos zijn geschikt om yoghurt van te maken, maar de yoghurt zal dan niet dik worden. Heb je koemelk gebruikt? Dan kan het zijn dat de melk te koud was. Een nacht of een dag uit de koelkast laten staan zorgt dat het op de juiste temperatuur komt voordat je er yoghurt van maakt.

Yoghurt ruikt vreemd: Bacteriën die verantwoordelijk zijn voor fermentatie geven altijd een ietwat bijzondere geur af. De yoghurt is nog goed als die fris zuur smaakt ondanks een sterkere geur. Geiten- en schapenmelk geeft sowieso een sterkere geur. Ondanks dat moet de geur je niet direct naar de WC doen rennen. Vertrouw je het niet? Gooi het dan weg en begin opnieuw met een nieuw zakje culturen.

Conclusie

Zelf yoghurt maken is erg leuk en ontzettend eenvoudig. Plus, je profiteert dan van probiotica die je niet in yoghurt uit de supermarkt zult vinden. Het is dus ook nog eens erg gezond! En wil je eens iets anders met je yoghurt doen? Check dan onze receptenpagina voor meer ideeën!

© Heleen Quantrill